نقش گردشگری در توانمندسازی زنان روستایی

توسعه گردشگری زمانی موفق و پایدار است که جامعه محلی به طور مساوی در سود حاصله از آن بهره مند شود و در تصمیم‏گیری و برنامه‎ریزی مشارکت داشته باشد. طبق اصل برابری در توسعه پایدار، مشارکت همه اقشار جامعه به ویژه گروه‎هایی که قدرت تاثیرگذاری کمتری دارند، در فرآیند توسعه ضروری است و زنان از جمله این گروه ها هستند. زنان روستایی که نیمی از جمعیت روستاها را تشکیل می‏دهند، نیروی عمده ای در پیشبرد اقتصاد روستا محسوب می‏شوند. گردشگری روستایی به عنوان یکی از راهبردهای توسعه روستایی، می‏تواند گستره‏ای از فرصت‏ها را برای مشارکت زنان فراهم کند و منجر به توانمندسازی آنها شود. چارچوب توانمندسازی سازوکار مناسبی برای تحلیل اثرات اقتصادی، اجتماعی، روانی و سیاسی گردشگری است. این مطالعه با استفاده از چارچوب مفهومی توانمندسازی و با بهره گیری از روش پژوهش میدانی، به بررسی نقش گردشگری در توانمندسازی اقتصادی، اجتماعی و روانی زنان روستایی پرداخته است. روستای امامزاده بزم در استان فارس و روستای جواهرده در استان مازندران برای مطالعه، انتخاب شدند و داده‏های مورد نیاز در تیرماه و شهریورماه 1390 جمع‏آوری شد. جامعه‎ی آماری این تحقیق را زنان بالای 15 سال در دو روستای مذکور تشکیل می دهند. در روستای اول، سرشماری و در روستای دوم، نمونه‏گیری انجام شد. داده‏ها با استفاده از روش‏های آماری توصیفی و ناپارامتری تجزیه و تحلیل شدند. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل 90پرسشنامه (30 پرسشنامه از روستای امامزاده بزم و 60 پرسشنامه از روستای جواهرده)، نشان داد به طور کلی گردشگری باعث توانمندسازی عمومی زنان در هیچ یک از دو روستا نشده است. اما در بعد اقتصادی، منجر به توانمندشدن زنان روستای جواهرده و در بعد روانی منجر به توانمندشدن زنان هر دو روستا شده است. توانمندی زنان در بعد اجتماعی برای زنان هیچ یک از دو روستا محقق نشده است.